Janusz Korczak
Pomnik Janusza Korczaka i Dzieci w Warszawie
Życiorys
Urodził się 22 lipca 1878 lub 1879 roku (dokładnie nie wiadomo) w Warszawie.
Był prozaikiem, publicystą, autorem prac z dziedziny wychowania.
Z zawodu lekarz, absolwent wydziału lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego,
z zamiłowania pedagog i psycholog, całe życie poświęcił dziecku, walce o jego prawa
oraz o właściwe kształtowanie jego osobowości.
Był współtwórcą i kierownikiem żydowskiego Domu Sierot w Warszawie (1912-1942),
a także sierocińca dla dzieci polskich "Nasz Dom" (1919-1936).
Do obu zakładów wprowadził własny system wychowawczy,
propagujący m.in. Różnorodne formy aktywizacji społecznej dziecka.
Działał na terenie najrozmaitszych instytucji charytatywnych, wykładał w
Instytucie Pedagogiki Specjalnej i Wolnej Wszechnicy Polskiej, współpracował z wieloma
pismami, m.in. W Słońcu (1919-1926), Szkoła Specjalna (1925-1939), Mały przegląd.
W 1935-36 wygłaszał pogadanki radiowe, zebrane w publikacji "Pedagogika żartobliwa"
(1939). Zginął w obozie hitlerowskim w Treblince w sierpniu 1942, dobrowolnie
towarzysząc swoim wychowankom z Domu Sierot, wywiezionym z warszawskiego getta.
Twórczość
Twórczość Korczaka, wiążąca się ściśle z jego praktyką wychowawczą, oryginalna treściowo
i formalnie, łączy humanitaryzm, znakomita znajomość psychiki dziecka z liryzmem, humorem
i fantazją. Obejmuje publikacje pedagogiczne stojące na pograniczu literackich esejów,
m.in. Momenty wychowawcze ((1919), Jak kochać dzieci (1920), Prawo dziecka do szacunku
(1929), studia psychologiczne w formie powiastek: Bobo (1914), Kiedy znów będę mały
(1925) lub pamiętnika :Spowiedź motyla (1914) oraz utwory beletrystyczne o treści
pedagogicznej. Niektóre z nich, jak naturalistyczne powieści społeczne Dzieci ulicy(1901)
, Dziecko salonu (1906) lub przeznaczone dla dzieci Józki, Jaśki i Franki (1911) oraz
Mośki, Joski i Srule (1910) są dziś głównym dokumentem epoki i lekturą dla pedagogów.
Jednoznaczny adres dziecięcy zachowały m.in. Sława (1913), Kajtuś czarodziej (1934),
Bankructwo małego Dżeka (1924). Najpopularniejszy utwór Król Maciuś I (1923, ekranizacja
1958, reż. Wanda Jakubowska), fantastyczna opowieść o małym królu reformatorze i dalszy
ciąg jego dziejów Król Maciuś na wyspie bezludnej (1923), kryją pod łatwo przyswajalną
dla dzieci warstwą przygodową poważne, filozoficzne refleksje na temat życia, ludzi,
władzy i z tego względu są w pełni zrozumiałe dla dorosłych czytelników. Ponadto Korczak
jest autorem sztuki Senat szaleńców (wystawionej w 1931) oraz Pamiętnika, pisanego w
1942 w getcie. Jego utwory tłumaczone były m.in. na: angielski, bułgarski, francuski,
hebrajski, hiszpański, niemiecki, rosyjski, rumuński, węgierski. Obchody stulecia
urodzin Korczaka zyskały światowy rezonans, 1987 ogłoszono Rokiem Korczakowskim,
powstał międzynarodowy Komitet im. Janusza Korczaka, odbyło się wiele sesji naukowych.
Zorganizowano konkurs na sztukę będącą adaptacją jego utworów.